Φτερωτοί ταξιδιώτες

   ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ

          

Σε λίγες μέρες τα σύρματα της Δ.Ε.Η θα γεμίσουν με μικρά ασπρόμαυρα πουλάκια με ψαλιδωτή ουρά. Είναι τα χελιδόνια που ετοιμάζονται για το μεγάλο ταξίδι τους προς το Νότο, τις ζεστές χώρες της Αφρικής. Με τον ερχομό του χειμώνα, η ανεύρεση τροφής (σπόροι, έντομα) θα γίνει πολύ δύσκολη. Οι μέρες θα μικρύνουν και τα πουλιά θα έχουν λιγότερες ώρες στη διάθεσή τους για να αναζητήσουν τροφή. Για να αποφύγουν,λοιπόν,το βαρύ χειμώνα και την έλλειψη τροφής πετούν προς τις νότιες ζεστές χώρες όπου η τροφή είναι άφθονη. Εκεί ξεχειμωνιάζουν. Την άνοιξη επιστρέφουν στην πατρίδα μας, όπου ζευγαρώνουν, φωλιάζουν, γεννούν αυγά και μεγαλώνουν τα μικρά τους. Μαζί τους θα φύγουν και άλλα αποδημητικά πουλιά όπως οι πελαργοί, τα τρυγόνια, τα ορτύκια κ.ά. Ας τα γνωρίσουμε καλύτερα:

Φεύγουν το φθινόπωρο on PhotoPeach

                                           

Γρήγορα όμως θα φτάσουν στην πατρίδα μας κάποια άλλα αποδημητικά πουλιά όπως οι τσίχλες, οι μπεκάτσες, οι φάσσες, οι αγριόπαπιες κ.ά
Έρχονται το φθινόπωρο on PhotoPeach

                                     

     

                                            

      

                                                           

                                                                                                

Η σειρά σας τώρα...

1. Διάλεξε ένα αποδημητικό πουλί και προσπάθησε να το περιγράψεις.

2. Αφού επισκεφτείς την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.envedu.gr/packs/StrofiliaForrest/theoria.htm

 απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις:

α) Γιατί τα αποδημητικά πουλιά μεταναστεύουν;

β) Πώς προσανατολίζονται;

γ) Από τι κινδυνεύουν;

3. Είσαι ένα μικρό χελιδονάκι που ετοιμάζεται για το πρώτο του ταξίδι. Πώς νιώθεις; Τι σκέφτεσαι;

4. Προσπάθησε να λύσεις το σταυρόλεξο

ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ

Σταυρόλεξο

  

1										2
					3
														4
			5
6						7
									8
								9
				10

Οριζόντια: 1. Ζει στα αμπέλια 3. Από πάνω σαν τηγάνι... 5. Η βασίλισσα του δάσους 6. Φέρνει τα μωρά 8. Στο δάσος και τα περίπτερα 10. Μοιάζει με περιστέρι

Κάθετα: 1. Ζει στις λίμνες και τα ποτάμια 2. Λατρεύει τα σύκα 4. Τρέφεται και με βελανίδια 7. Μάννα εξ ουρανού 9. Ένας δεν φέρνει την άνοιξη

Τα ονόματα των βουνών της Αττικής

Υμηττός

Η λέξη Υμηττός, πιθανόν  να  προέρχεται από τη πελασγική λέξη Ούμετ ή Ύμητ, που η ετυμολογία της είναι  πολύ  δύσκολο, αν  όχι  αδύνατο, να  καθοριστεί. Κατά  μία  εκδοχή σημαίνει σκληρός, τραχύς, βραχώδης τόπος.

Επίσης τον Υμηττό, κυρίως το βόρειο τμήμα του, το ονομάζουν και Τρελό. Για τις ονομασίες αυτές υπάρχουν πολλές εκδοχές, με πιο σοβαρές τις παρακάτω :

 Η λέξη  Υμηττός  προέρχεται  από  το  θύμος ( κοιν. θυμάρι ) που  έγινε  σιγά - σιγά θυμέτ - Υμέτ - Υμηττός. Οι  αρχαίοι ονόμασαν  θύμους, τα  φρύγανα που αφθονούσαν στον Υμηττό, και που  με  το  δυνατό  άρωμά  τους  έκαναν  τις μέλισσες να στροβιλίζουν σαν μεθυσμένες ( από το θυμός = διάθεση της ψυχής). Από  αυτό  το φαινόμενο της "τρέλας" των μελισσών ονομάστηκε και το βουνό  Τρελός. Για  την  εξήγηση  όμως  αυτή, καθώς  και  για  την  ταύτιση των δύο ονομασιών του βουνού, δε γίνεται πουθενά αναφορά στ' αρχαία κείμενα.

Τον Υμηττό  τον  χρησιμοποιούσαν και από την αρχαιότητα για μετεωρολογικό βαρόμετρο, δηλαδή βλέποντας την  κορυφή του πρόβλεπαν τι καιρό θα κάνει,  για αυτό  και  είχαν  τοποθετήσει  βωμούς  του  Ομβρίου  Δία  και  του Προοψίου Απόλλωνα. Επειδή  όμως  παρά τις προβλέψεις, αρκετές φορές παρουσιάζονταν καιρικές ανωμαλίες, ονόμασαν  με  τον  καιρό  το  βόρειο Υμηττό «Τρελό» . Μάλλον αυτή είναι η πιο πιθανή εκδοχή.

Ο Υμηττός  μεταφράστηκε  στα   χρόνια της  Φραγκοκρατίας  «Μόντε  Ιμέττο»  και  από  παραφθορά λεγόταν  «Μόντε  Μάττο»  που  κατά  σύμπτωση  σημαίνει «Τρελό βουνό», ονομασία που διατηρήθηκε. Το πιθανότερο  είναι  ότι  δεν  έγινε  καμιά  παραφθορά  της λέξης αλλά η ονομασία Τρελός προϋπήρχε, για αυτό  και  οι  Φράγκοι  τον είπαν και με τα δύο ονόματά του, δηλαδή Monte Imetto και Monte Matto.

Μια εύκολη και  πολύ διαδεδομένη εξήγηση είναι ότι το «Τρελός» προερχόταν από την ονομασία tres long = πολύ μακρύς, που  έδωσαν  οι  Γάλλοι, γιατί  δεν γνώριζαν τη λέξη Υμηττός. Αυτή η ερμηνεία δεν είναι σωστή, γιατί η ονομασία προϋπήρχε αιώνες πριν.

Πηγή: http://users.otenet.gr/~mictop/hymeto.htm

Πάρνηθα

 Η ετυμολογία του ονόματος «Πάρνηθα» συνδέεται με την ρίζα πάρνα- (parna) που θεωρείται προελληνική. Από την ίδια ρίζα πάρνα- (parna) προέρχονται τα ονόματα και δύο άλλων βουνών της πατρίδας μας, του Παρνασσού και του Πάρνωνα.

Στον Μεσαίωνα η Πάρνηθα ονομαζόταν Οζά, Οζέα και Οζιά. Για την ονομασία αυτή υπάρχουν διάφορες εκδοχές.

Ο Κ. Μπίρης πιθανολογεί ότι προέρχεται από την τουρκική «Καρά-Οζ» που σημαίνει μαυροζούμης «και προφανώς ήταν εμπνευσμένη από την παρατήρηση ότι όταν προμηνύεται μεγάλη βροχή συγκεντρώνονται στην κορυφή μαύρα σύννεφα». Τα ονόματα Οζά, Οζέα και Οζιά περιέχονται σε τουρκικά φιρμάνια κι απ' αυτά φαίνεται ότι πέρασαν σε πατριαρχικά εκκλησιαστικά έγγραφα, ενώ το όνομα Πάρνηθα υπήρχε σε παράλληλη χρήση.

Πηγή: http://floraattica.blogspot.gr/2007/06/blogpost_8052.html

Πεντέλη

Η ονομασία της Πεντέλης κατά την αρχαιότητα ήταν "Βριλησσός" (που σημαίνει "Ισχυρός Λίθος" από τα συνθετικά βριάω-βριώ:έχω ισχύ + λάας:πέτρα + κατάληξη σος). Με αυτή την ονομασία συναντάμε το όρος σε κείμενα του Ηρόδοτου και του Θουκυδίδη. Σήμερα στους πρόποδες του βουνού απλώνεται η συνοικία Βριλήσσια.

Τον 3ο αιώνα π.Χ. το όρος ονομάζεται Πεντέλη από το δήμο που εγκαθίσταται στο λόφο μπροστά από το βουνό (Αρχαίος Δήμος Πεντέλης), εκεί όπου βρίσκεται η σημερινή πλατεία Αγίας Τριάδος.

Πηγή: el.wikipedia.org/wiki/Πεντέλη_Αττικής

Όρος Αιγάλεω

Η ονομασία του όρους Αιγάλεω προέρχεται από τα συνθετικά «αίγα» (που σημαίνει γίδα, κατσίκα) και «λεώς» (λαός). Η ερμηνεία που δίνεται στο όνομα είναι «Λαός των Κατσικιών», καθώς οι πρώτοι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής έβοσκαν τα ζωντανά τους στο όρος.

Το ουσιαστικό κλίνεται ως εξής: το Αιγάλεω, του Αιγάλεω, το Αιγάλεω, το Αιγάλεω

Πηγή: el.wikipedia.org/wiki/Αιγάλεω_Όρος

Και ένα ανέκδοτο: 

Οι Αθηναίοι πρέπει να είναι τελείως παλαβοί,αφού ζουν σε μια πόλη στην οποία ο ήλιος ανατέλλει από τον Τρελό και δύει στο Δαφνί !!

Τα βουνά της Αττικής

Καθημερινά αντικρίζουμε από τα παράθυρα του σχολείου μας ένα βουνό. Ξέρετε ποιο είναι το βουνό αυτό; Ποια άλλα βουνά περικλείουν το λεκανοπέδιο της Αττικής, στο οποίο ζούμε;

Ας τα γνωρίσουμε παρακολουθώντας την παρακάτω παρουσίαση

Μπορούμε επίσης να διαβάσουμε και το υπέροχο κείμενο του Αντρέα Καραντώνη που δημοσιεύθηκε στην εφημερία «ΕΣΤΙΑ»

«…Όμως, εκείνο που δίνει την υπέρτατη σφραγίδα στο τοπίο της Αττικής είναι τα βουνά της. Τα βουνά, που με μια ματιά τ’ αγκαλιάζεις από την Αθήνα, από την κορυφή του Λυκαβηττού, από την Ακρόπολη, από ένα οποιοδήποτε ψηλό σπίτι. 

Τέσσερα βουνά, και το καθένα διαφορετικό, με τη δική του προσωπικότητα, ύφος, σχήμα, φύση και σημασία. Κατά την ανατολή ο Υμηττός, χίλια είκοσι έξι μέτρα ψηλός. Όλο το βουνό, γυμνό και ολόξανθο στο μεγαλύτερο όγκο του, μοιάζει μ΄ ένα μακρύ τείχος πλασμένο από ελαφρότατο υλικό, από ένα ευγενικό μέταλλο, που τα καλοκαίρια, κατά το μεσημέρι, χάνοντας την υλικότητά του απομένει σαν ένα λεπτότατο διαφανές φύλλο που τρέμει μέσα στο φως. 

Βορειότερα από τον Υμηττό η «θεία Πεντέλη», το βουνό των θεσπεσίων μαρμάρων από τα οποία οι αρχαίοι τεχνίτες φτιάξαν τον αθάνατο κόσμο των αγαλμάτων και των κλασικών ναών. Το σχήμα της Πεντέλης είναι όμοιο με το περίγραμμα μιας μετόπης του Παρθενώνα. Καταπράσινη η Πεντέλη στις πιο χαμηλές ζώνες της, ανοίγει στον ήλιο τα πλατιά της μαρμάρινα στήθη, που και σήμερα τροφοδοτούν την ελληνική γλυπτική με ανεξάρτητο υλικό. 

Προς το βοριά, φράζει το λεκανοπέδιο της Αττικής η Πάρνηθα, χίλια τετρακόσια δώδεκα μέτρα ψηλή, το πιο ογκώδες και το πιο δασωμένο βουνίσιο συγκρότημα της Αττικής, κατάφυτο από πεύκα και προ παντός από έλατα, που σαν πέφτει χιόνι το χειμώνα η Αττική για μια στιγμή μεταμορφώνεται σε Ελβετία. Γάργαρες πηγές αναβλύζουν στις πλαγιές της Πάρνηθας με τις πολλές κορυφές, τα βαθιά φαράγγια και τις απότομες πλαγιές. Σε μια από τις κορυφές της, το «Μαυροβούνι», σε υψόμετρο χιλίων εκατό μέτρων, χτίστηκε τελευταία το πιο συγχρονισμένο και πολυτελέστατο ξενοδοχείο της Ελλάδας, το «Μον Παρνές». Η θέα από κει είναι πανοραμική. Το μάτι αγκαλιάζει όλο το λεκανοπέδιο της Αττικής και χάνεται πέρα στον ασημένιο Σαρωνικό. 

Και προς τη δύση, πάνω από τα νερά της Σαλαμίνας, υψώνεται το πιο χαμηλό βουνό της Αττικής, το θρυλικό Αιγάλεω, που από μια χαμηλή κορυφή του ο βασιλιάς των Περσών Ξέρξης είχε την τραγική τύχη να παρακολουθήσει την καταναυμάχηση του τεράστιου στόλου του από τα λίγα πλοία των Αθηναίων, που τα οδήγησε προς τη δόξα ο Θεμιστοκλής.»

Ας κλείσουμε με τους στίχους του Κωστή Παλαμά:

«Μες στου χειμώνα την καρδιά της μυγδαλιάς τα λούλουδα, 

Από τον ήλιο ιλάρωσε κι ο θυμωμένος μήνας, 

Της ομορφιάς γύρω τριγύρω ένα στεφάνι πλέκετε, 

Ξέσκεποι βράχοι και βουνά γραμμένα της Αθήνας. 

Τα χιόνια είναι στην Πάρνηθα σαν άνθισμα κι αυτά, 

Χαϊδεύει τον Κορυδαλλό δειλή χλωράδα ονείρου, 

Του θείου του βράχου του γελά η Πεντέλη, 

Κι ο Υμηττός 

Ακούει γυρτός το ερωτικό τραγούδι του Φαλήρου» 

Αύγουστε καλέ μου μήνα...

Αύγουστε, καλέ μου μήνα να 'σουν δυο φορές το χρόνο! εύχεται ο σοφός λαός και δεν έχει άδικο. Αύγουστος !! ο μήνας των διακοπών, της Παναγίας, των πανηγυριών, των σταφυλιών, των σύκων, του ολόγιομου φεγγαριού.

Ο Αύγουστος, κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, ήταν ο έκτος μήνας, γι' αυτό αρχικά στα Λατινικά ονομάζονταν Sextilis και είχε 31 ημέρες, Η λέξη παράγεται από τη λατινική «Augeo», που σημαίνει αυξάνω καθώς στη διάρκειά του αυξάνουν και ωριμάζουν οι καρποί.

Το 27 π.Χ. η ρωμαϊκή Σύγκλητος, για να τιμήσει τον Οκταβιανό που είχε απλώσει την αυτοκρατορία σε Ανατολή και Δύση, τον ονόμασε Αύγουστο. Έτσι Augustus άρχισε να σημαίνει ακόμα σεβαστός, σεπτός, ιερότατος. Το έτος 8 π.Χ. ο Αύγουστος Καίσαρας του έδωσε το όνομά του χωρίς την προσθήκη μίας ημέρας από τον Φεβρουάριο (όπως λανθασμένα αναγράφεται σε ορισμένες αναφορές). Λέγεται ότι ο Αύγουστος έβαλε τον μήνα σε αυτή την θέση, για να τιμήσει τον θάνατο της Κλεοπάτρας η οποία όπως λέγεται, έθεσε τέλος στη ζωή της στις 12 Αυγούστου του 30 π.Χ. αν και ο ακριβής λόγος του θανάτου της καλύπτεται από μυστήριο.

Στο αττικό ημερολόγιο ο Αύγουστος ήταν ο δεύτερος μήνας του έτους και ονομάζονταν Μεταγειτνιών διάρκειας 29 ημερών που αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα από 24 Ιουλίου έως τις 22 Αυγούστου. Στα τέλη του, μετά τις 15, γίνονταν οι μετακομίσεις απ’ τη μια γειτονιά του Άστεως στην άλλη. Τότε εορτάζονταν τα «Μεταγείτνια» (η εορτή των γειτόνων) ή «Μετοίκια», όπως στις μέρες μας.

Κατά το Βυζαντινό ημερολόγιο που ακολουθεί ακόμη και σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία, και το οποίο αρχίζει τον Σεπτέμβριο,ο Αύγουστος ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου κι έτσι η 31 Αυγούστου γιορτάζονταν ως παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

             

Οι λαϊκές ονομασίες του μήνα είναι Τραπεζοφόρος, Συκολόγος, Δριμάρης και Μερομηνάς. Οι δυο πρώτες αναφέρονται στην αφθονία των καρπών… « Αύγουστε τραπεζοφόρε, να 'σουν τρεις βολές το χρόνο».

Τον φώναζαν Δριμάρη, γιατί εμφανίζονται οι  Δρίμες  ή Αλουστίνες , οι νύμφες των νερών, όντα δαιμονικά που κάνουν κακό στα πανιά  και στα σώματα. Λένε πως εξαφανίζονταν στην γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στις 6 του μήνα, καθώς τις ξορκίζει ο παπάς με τον πρώτο αγιασμό . Αλίμονο σ΄ όσους προσπαθούσαν να  λούσουν τα μαλλιά τους  ή να πλύνουν τα ρούχα τους, όλες τις μέρες που τριγύριζαν στη γη οι Αλουστίνες. Τα μαλλιά θα έπεφταν  και τα ρούχα θα έλιωναν ή θα τα «έτρωγε » ο σκώρος. Αν παρόλα αυτά ήταν απαραίτητη η πλύση τους, έριχναν μέσα στο νερό ένα πέταλο, γιατί το σίδερο πάντα είναι γιατρικό και τα δαιμόνια έφευγαν.  Αν πάλι άφηναν τα παιδιά να τριγυρνούν τα μεσημέρια τότε οι Δρίμες που θα τα συναντούσαν  θα τα έπαιρναν μαζί τους.

Η δεύτερη ονομασία ήταν Μερομηνάς, γιατί την πρώτη του μέρα άρχιζαν τα «μερομήνια» . Οι βοσκοί «διάβαζαν» τον καιρό τις 12 πρώτες μέρες  ή τις 6 χωρίζοντας της στα δύο που αντιστοιχούσαν με τους δώδεκα μήνες του χρόνου . Ό,τι καιρό είχε εκείνες τις μέρες το ίδιο θα είχε και καθ΄ όλη την διάρκεια του ο κάθε μήνας.

                                       
                                            

Και λίγη μουσική...

Παροιμίες για τον Αύγουστο

Κάθε πράμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.

Μακάρι σαν τον Αύγουστο να 'ταν οι μήνες όλοι.

Τ' Αυγούστου και του Γεναριού τα δυο χρυσά φεγγάρια.

Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ' Αυγούστου το φεγγάρι.

Ζήσε , Μάη μου, να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.

Αύγουστος άβρεχτος, μούστος άμετρος.

Τον Αύγουστο τον χαίρεται οπόχει να τρυγήσει.

Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλά σιτάρι.

Θεός να φυλάει τα λιόδεντρα απ' το νερό του Αυγούστου.

Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ' Αύγουστο σεντόνια

Από Αύγουστο χειμώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι.

Δεκαπέντησεν ο Αύγουστος, πυρώσου και μην εντρέπεσαι.

Επλάκωσεν ο Αύγουστος, η άκρια του χειμώνα.

Ήρθε ο Αύγουστος, πάρε την κάπα σου.

Ούτε ο Αύγουστος χειμώνας, ούτε ο Μάρτης καλοκαίρι.

Τ' Αυγούστου οι δρύμες στα πανιά και του Μαρτιού στα ξύλα.

 

  

Δυο είναι και οι μεγάλες γιορτές τούτου του μήνα.  Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 15 . Ανήμερα του Σωτήρος οι πιστοί φέρνουν στην εκκλησία τα πρώτα σταφύλια της χρονιάς, ώστε με την ευλογία του Χριστού να πάει καλά ο τρύγος.

                          

«Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου, καθὼς ἠδυναντο. Λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι».

Η Κοίμηση της Θεοτόκου αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες γιορτές της χριστιανοσύνης , ενώ η προετοιμασία των πιστών, που  αρχίζει από την 1η Αυγούστου με τη νηστεία, διαρκεί 15 ολόκληρες ημέρες, μέχρι τον ευλογημένο Δεκαπενταύγουστο. Η μνήμη Της γιορτάζεται από τη μία άκρη ως την άλλη της πατρίδας μας με ιδιαίτερη λαμπρότητα και ευλάβεια.

Χιλιάδες πιστών με την ψυχή γεμάτη ελπίδα και κατάνυξη, προστρέχουν στα αμέτρητα προσκυνήματα, όπου λιτανεύονται οι θαυματουργές εικόνες της Παναγίας για να μαρτυρήσουν τη πίστη τους στο πρόσωπό της και να την ικετέψουν να μεσολαβήσει στον Υιό της για τη σωτηρία της ψυχής τους, αφού, σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση, η Παναγία λίγο πριν τη μετάστασή της στους Ουρανούς υποσχέθηκε ότι δεν θα σταματήσει να φροντίζει για όλο τον κόσμο και θα γίνει η «μεσίτρια» στον Υιό της για τη σωτηρία της ανθρωπότητας.

κι ο ένας γράφει «Θνητή γυναίκα του Θεού μητέρα» 
κι ο άλλος «τ’ ουρανού είσαι πλατυτέρα,
ως έμψυχος ναός και θρόνος του Θεού...» Αλ. Παπαδιαμάντης

                     

«Εν τη γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας, εν τη κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες, Θεοτόκε. μετέστης προς την ζωήν, Μήτηρ υπάρχουσα της ζωής και ταις πρεσβείαις ταις σαις λυτρουμένη εκ θανάτου τας ψυχάς ημών».

Ας κλείσουμε το μικρό αυτό αφιέρωμα για τον Αύγουστο με ένα ποίημα

Αύγουστος 

Στην κληματαριά του Αυγούστου,

το σταφύλι κάθε γούστου.

                                                

Φώτα παίρνει ρώγα ρώγα

στου μεσημεριού τη φλόγα. 

                     

Άσπρα, μαύρα τα τσαμπιά

κρέμονται βαριά βαριά.

Για της Παναγιάς τη χάρη,

μύρτα, σκίνα και θυμάρι.

Σαν ο ήλιος χαμηλώνει

την εικόνα της χρυσώνει.

Κι η σελήνη που ανεβαίνει,

φωτοστέφανο θα γένει .

  Ρένα Καρθαίου

Πηγή: el.wikipedia.org/wik